Proslava 1. maja, kao i drugi verski i državni praznici tokom godine, na kratko su ponovo „oživeli“ sela na jugu Srbije.

Za stanovnike siromašnih opština poput Bele Palanke, Crne Trave ili Gadžinog Hana, a koji su se u potrazi za poslom odselili u druge veće gradove u Srbiji ili inostranstvo, nekoliko spojenih neradnih dana prilika je da ponovo obiđu svoje kuće i imanja.

Već u ponedeljak u većinu mesta u ovom delu zemlje vraća se ista sumorna slika – tek po koji učenik u klupama ovdašnjih škola i na desetine umrlica na vratima nekadašnjih seoskih zadruga.

U opštini Gadžin Han je 60-tih godina prošlog veka živelo skoro 24.000 ljudi, a sada svega 8.300.Opština Crna Trava je takođe 60-tih godina imala 12.000 stanovnika, a na poslednjem popisu evidentirano je samo 1.663.

Za proteklih pola veka prepolovljen je broj stanovnika u Svrljigu, Beloj Palanci, Ražnju, Babušnici.

Stanovnici sela na obroncima Stare planine, Svrljiških planina, Kukavice i Suve planine uglavnom su zašli u šestu, sedmu ili u osmu deceniju života, dok su porodice sa školskom decom postale prava retkost.

Statističari su na poslednjem popisu zabeležili da je od 1.663 stanovnika na području Crne Trave samo njih 142 mlađe od 18 godina, dok je njih 1.031 starije od 50 godina.

Upozorenja nemaju efekta

Dekan Ekonomskog fakulteta u Nišu Zoran Aranđelović istakao je da ekonomski stručnjaci već decenijama upozoravaju na opasnost od demografskog pražnjenja juga Srbije i na potrebu ravnomernog privrednog i demografskog razvoja.

„Za sada, ta upozorenja nemaju nikakvog efekta“, rekao je za agenciju Beta Aranđelović i dodao da je još pre osam godina urađena strategija ravnomernog regionalnog i demografskog razvoja, koja je ostala „mrtvo slovo na papiru i spisak lepih želja“.

Prema njegovim rečima, posledice nerealizovanja strategije ravnomernog privrednog razvoja su sve veće regionalne razlike u Srbiji, drastično opadanje broja stanovnika u nerazvijenim opština, i pojava još jednog velikog problema – superkoncentracije.

„Srbija se polako svodi samo na Beograd, kao što se Grčka svela na Atinu. Beograd treba da se razvija, ali ne smeju da se zapostave ostali delovi zemlje, naročito zbog toga što oni imaju izuzetno velike potencijale u rudarstvu i poljoprivredi“, naglašava Aranđelović.

On je kazao da država mora da investira u jug Srbije i Peštersku visoravan mnogo više nego do sada, jer je u proteklom periodu samo 15 odsto investicija finansiranih iz državne kase dolazilo na jug Srbije.

„Za početak bi trebalo u brdsko-planinskom području Srbije napraviti 150 mini farmi i garantovati otkup narednih 10 godina. Do sada se dešavalo da ljudi naprave farme, one rade dve godine, a onda padnu cene mesa i te farme se ugase. Vlasnici farmi bankrotiraju i prinuđeni su da odu sa sela u potrazi za poslom“, rekao je Aranđelović.

Prema njegovim rečima,

„Sve drugo možete da kupite, samo stanovništvo ne možete. Još ima ljudi koji žive u nerazvijenim opštinama na jugu Srbije i još ima ljudi koji bi se u te opštine vratili iz velikih gradova, ali ne mogu jer nema investicija i nemaju gde da rade“, rekao je Aranđelović.

(KraJ)