Društvo za srpski jezik i književnost Srbije najavilo je podnošenje Ministarstvu prosvete Inicijative za uvođenje natpredmetnog statusa Srpskog jezika i književnosti i pozivalo nastavnike da podržite svojim potpisom inicijativu.
Danas je srpski jezik višestruko ugrožen. Broj govornika se decenijama smanjuje, ne samo zbog manjeg broja rođenih u Srbiji, nego i stvaranjem novih jezika od nekih dijalekata srpskog jezika.
Opšte je poznato da je nivo pismenosti u državi veoma nizak, a mnogi izdavači i mediji sa nacionalnom frekfencijom imaju lektore na papiru ili ih uopšte nemaju. U Srbiji postoje biblioteke sa desetinama zaposlenih bez ijednog profesora srpskog jezika i književnosti. S druge strane, analize su pokazale da je kod nas fond časova maternjeg jezika najmanji u Evropi. Sve je to dovelo do situacije da ima dosta nezaposlenih srbista, pa mladi više ne žele da studiraju srpski jezik.
Na smerovima pojedinih fakulteta prijavi se tek toliko studenata da se mogu izbrojati na prstima jedne ruke. Ako se nešto hitno ne uradi, doći će do gašenja smerova za Srpski jezik i književnost. Ako srpski jezik prestane da se izučava na fakultetima u Srbiji, to ugrožava opstanak nacionalnog identiteta Srba širom sveta.
Naša država može da uveze lekara, inženjera ili menadžera, ali stručnjaka za srpski jezik ne može uvesti iz inostranstva, njega jedino može sama da obrazuje. Tako da satirična replika Srećka Šojića iz serije „Bele lađe“ postepno postaje žalosna činjenica: „Srpski je prevaziđen u Srbiju“.
Tekst inicijative Društvа za srpski jezik i književnost Srbije:
Na osnovu Deklaracije o neophodnosti povećanja broja časova srpskog jezika i književnosti u osnovnim i srednjim školama i Deklaracije o kanonu srpske književnosti (koje su doneli filolozi iz svih relevantnih naučnih i nastavno-naučnih institucija), Društvo za srpski jezik i književnost Srbije organizovalo je i okrugli sto sa temom Natpredmetni status srpskog jezika i književnosti. Cilj svih ovih aktivnosti bio je da se nađe najprihvatljivije rešenje u vezi sa poboljšanjem statusa predmeta Srpski jezik i književnost.
Od Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije tražimo da u obrazovni sistem na nivoima osnovnoškolskog i srednjoškolskog obrazovanja uvede natpredmetni status Srpskog jezika i književnosti.
Razlozi za uvođenje natpredmetnog statusa imaju nacionalnu i obrazovnu osnovu:
maternji jezik predstavlja temelj nacionalnog identiteta, elementarni je i najvažniji posrednik u izražavanju duhovnog, intelektualnog i kreativnog potencijala pojedinca i najprirodnije vezivo u očuvanju jedinstva zajednice, održavanju kolektivnog pamćenja i predstave o kulturnom nasleđu nacije;
praksa je pokazala da se niske ili visoke kompetencije učenika vezane za predmet srpski jezik i književnost recipročno odražavaju na (ne)sposobnost ovladavanja gradivom iz drugih nastavnih i naučnih polja, to jest, ako učenici dobro vladaju maternjim jezikom, spremniji su i za učenje ostalih predmeta.
Šta je potrebno učiniti da bi predmet Srpski jezik i književnost dobio natpredmetni status:
ovaj predmet ne može biti skrajnut u korist bilo kog drugog predmeta, tj. njegov status i zakonski mora biti zagarantovan;
mora imati veći broj časova na svim nivoima obrazovanja:
u 6, 7. i 8. razredu broj časova sa 4 treba povećati bar na 5 (preko povećanja maksimalnog nedeljnog opterećenja učenika, tj. promenom člana 59. Zakona o osnovnom obrazovanju i vaspitanju);
u srednjoj školi treba uvesti najmanje još jedan čas (promenom člana 28. Zakona o srednjem obrazovanju);
povećanje broja časova ne sme se odnositi na povećanje trenutne norme nastavnika Srpskog jezika i književnosti (jer bi se suprotno postupanje neposredno odrazilo na opadanje kvaliteta nastave);
povećanje ukupnog fonda časova podrazumeva otvaranje novih radnih mesta za nastavnike Srpskog jezika i književnosti;
povećanje fonda časova ne podrazumeva proširenje nastavnih programa.
Pratite JuGmedia portal na društvenim mrežama Facebook, Instagram, TikTok i X (Twitter)!
Budite uvek u toku dešavanja!
