Kao organizacija koja se bavi unapređenjem kvaliteta vazduha, Tim 42 je u prethodnim godinama aktivno identifikovao zagađivače sa teritorije grada Leskovca i ukazivao nadležnim institucijama na kršenje Zakona o zaštiti vazduha.

Efekat ovih aktivnosti Tima 42 vidljiv je u predmetima Privrednog suda u Leskovcu – ovaj sud imao je 45 predmeta u radu i doneo je 37 osuđujućih presuda za kršenje Zakona o zaštiti vazduha tokom 2024. godine. To je više od ukupnog broja predmeta svih ostalih privrednih sudova u Srbiji.

I pored očigledno pozitivnih pomaka, nove presude ipak ne doprinese u velikoj meri zaštiti vazduha kao prirodne vrednosti od opšteg interesa.

Zakonom su za privredne prestupe zagađivača propisane kazne u rasponu od 1.500.000 do 3.000.000 dinara. Međutim, sud u Leskovcu je u trideset predmeta samo uslovno osudio počinoce. To znači da zagađivači koji su kršili zakon neće dobiti novčanu kaznu osim ako prestup ne ponove. Čak i ako prestup ponove, „preti“ im novčana kazna koja je u nekim slučajevima i 100 puta manja od minimalne.

Osnovno javno tužilaštvo u Leskovcu se ni na jednu od ovih presuda nije žalilo.

Sa druge strane, sud nije bio tako blag prema zagađivaču sa teritorije Preševa koji je pre par godina dobio novčanu kaznu od 500.000 dinara za isti privredni prestup.

Godišnji izveštaj o stanju kvaliteta vazduha u Republici Srbiji za 2022. godine 1 pokazao je da grad Leskovac ima najzagađeniji vazduh u zemlji prema koncentracijama PM10 čestica.

Ovaj trend nastavio se i 2023. godine kada je godišnji izveštaj 2 pokazao najveće srednje vrednosti indikativnih merenja PM10 čestica (69 µg/m3) i četvorostruko prekoračenje maksimalne dnevne vrednosti koncentracija ovih čestica (270 µg/m3) na mernoj stanici Leskovac – Medicinska škola.

U januaru 2025. godine počela je sa radom automatska merna stranica u okviru mreže državnog monitoringa kvaliteta vazduha koja već u februaru 2025. godine pokazala da grad Leskovac ima vazduh treće kategorije – prekomerno zagađen vazduh gde su prekoračene tolerantne vrednosti za jednu ili više zagađujućih materija 3 .

Kao organizacija koja se posvećeno i svakodnevno bavi poboljšanjem stanja životne sredine, Tim 42 poziva sve institucije koje su smeštene u Leskovcu, jednom od najzagađenijih gradova Srbije i Evrope, da shvate ozbiljnost problema kvaliteta vazduha i njegovog uticaja na zdravlje svih nas. Pozivamo institucije da postupaju u predmetima koji su u njihovoj nadležnosti u cilju zaštite zdravlja i života građana Leskovca.

Foto: Tim 42