Ratni veterani, učesnici ratova od 1991. do 1999. godine, na prostorima bivše Jugoslavije, nisu otpisani, iako država na njih često gleda kao na teret ratova u kojima uglavnom „nismo učestvovali“, posmatra ih kao posledicu rata i potrošače socijalnih delova budžeta, zaključak je predavanja koje su održali danas u Leskovcu predstavnici Centra za ratnu traumu iz Novog Sada.

Predavanje je organizovano preko projekta koje je podržao grad Leskovac „Pravo na život imamo i mi – PTSP“ Organizacije boraca veterana rata 1991-1999. sa sedištem u Leskovcu

Preko 45 posto učesnika ratova na prostorima bivše Jugoslavije pati od posttraumatskog stresnog poremećaja – PTSP, podaci su najnovijih sprovedenih istraživanja.

„Veterani su u Srbiji posle minulih ratova gurnuti na društvenu marginu, i smatraju ih finansijskim teretom države (ratni invalidi, osobe koje boluju od PTSP-a, „vijetnamskog sindroma). Međutim, mnogi veterani imaju potrebu da budu korisni društvu i njegovoj izgradnji danas, žele da svoje iskustvo upotrebe kroz razvijanje kritičkog odnosa prema ratu i nasilju kod mladih“, ističe Branislava Stević iz Centra za ratnu traumu.

Ovo udruženje radi na prevazilaženju ratne traume trudeći se da konstruktivno upotrebi ratna iskustva veterana i proizvede kvalitativnu promenu društvenih odnosa postratne Srbije.

„Društo mora da shvati da veterani nisu otpisani. Na žalost, „vijetnamski“ sindrom nije toliko česta dijagnoza u Srbiji, s obzirom da zvanično ima oko 400.000, a verovatno i 700.000 onih koji su učestvovali u ratu. Ima i u porodicama prenesenih trauma. U bolnicama uglavnom nemaju vremena da se terapeutski bave time“, upozorava ona.

Zdravstveno stanje i zdravstvene potrebe učesnika ratova devedesetih godina“ – istraživanje Ministarstva rada i socijalne politike rađeno na uzorku od 2.399 ispitanika u 40 opština, iz populacije ratnih vojnih veterana 1990-1999, dalo je sledeće rezultate: zdravstveno stanje veteranske populacije veoma je ugroženo, 28,8% veterana bolovalo je od PTSP-a, a trenutno njih 8,8% i dalje ima te simptome. Kod 28,2% je registrovan PTSP sa odloženim početkom. Veterani u Srbiji pate, prosečno, od tri dijagnoze, a 54,1% ima još jedan psihijatrijski poremećaj, a 18,3% više od jednog poremećaja uz PTSP. Kod žrtava ratne torture PTSP se javlja u 64 – 80% slučajeva. Značajan je i procenat ostalih mentalnih poremećaja (preko 60%), a najčešće su to depresija, anksiozni poremećaji i alkoholizam.

Dragan Marinković