U Narodnoj biblioteci „Bora Stanković“ u Vranju, povodom obeležavanja 138 postojanja ove najstarije institucije kulture u gradu priređena je  izložba „Stare vranjske familije“.

U Vranju je familija imala posebno mesto u društvu, a ono što ih je krasilo jeste čuvanje ugleda i časti porodice

Oko 200 fotografija starih vranjskih familija izloženo je u holu biblioteke zajedno sa predmetima koje se nalaze u vlasništvu potomaka poznatih vranjskih porodica. Na slikama su evidentni tradicionalni odnosi koji oslikavaju istorijski,društevni i kulturni razvoj Vranja.

“Krajem 19. i početkom 20.veka bile su popularne porodične fotografije u vidu portreta. Roditelji su zauzimali centralnu poziciju kao stub porodice, dok su ih deca okruživala. Tako možemo da vidimo kako su nekada izgledale seljačke, trgovačke, zanatske ili  neke druge porodice. Sve to predstavlja zavičajnu istoriju sa ljudima koji su u nekom trenutku stvarali istu”, kaže Sanja Bundalo jedna od autorki.

Ranije familije bile su brojnije sa jasno određenom hijerahijom. Iz porodičnog ugleda zavisio je društveni status, a stariji su se poštovali više nego danas.

“Vranjske familije bile su poznate po nadimcima, po prezimenu, zanatu kojim su se bavili ili nekoj drugoj osobini, to je mogla biti i anegdota o njima ili mesto odakle su došli. Danas se familija svela na porodicu u užem smislu te reči”, pojašnjava Mirjana Tomašević, autorka.

U davna vremena nosile su se pantalone tulmani koje su se vezivale učkurom .

” Mom čukundedei su stalno ispadale i vikali su svi iz komšiluka “Tulmane, padoše ti tulmane.Zatim je je to preraslo u Turman i na kraju ostalo Tuman”, pojašnjava Anđelka Stojanović, potomak familije “Tumanci”.

Biblioteka u Vranju osnovana je 1879. godine, godinu dana nakon oslobođenja od Turaka. Od osnivanja, menjala prostorije jedanaest puta, ali uvek je bila u centru grada, a danas raspolaže fondom od 145.977 knjiga, 61.985 naslova i 3.012 članova upisanih od nove godine.

“Biblioteka u Vranju je veoma važna ustanova kulture, usredređena na prikupljanje , obradu, čuvanje i davanje na korišćenje knjiga, časopisa, novina i neknjižne građe. Bilioteka tumači kulturno-istorijske procese, čuva i oblikuje identitet grada, a istovremeno je obrazovan ustanova, izvor znanja, mesto susreta i dijaloga koja podstiče i inspiriše”, rekla je tom prilikom Vesna Petric, direktorka vranjske biblioteke.

Misija Biblioteke je da okuplja ljude, da bude centar za populisanje knige i čitanja, razvoj književne kulture, negovanje govora na dijalektu i razvoja ljudskog života uopšte. Zato su u okviru manifestacije, dodeljene  nagrade najboljim čitaocima sa dečjeg i pozajmnog odeljenja, kao i zahvalnice ljudima koji su na bilo koji način doprineli razvoju biblioteke.

Milan Zdravković