Na Kosovu se danas održavaju redovni lokalni izbori, koji su zvanično zakazani 9. juna ove godine. Ovo su prvi redovni lokalni izbori nakon vanrednih izbora iz 2023. godine u četiri opštine na severu, koje je većinski srpsko stanovništvo u najvećoj meri bojkotovalo, prethodno napustivši kosovske institucije, u novembru 2022. Za ove izbore takmiči se 21 kandidat za gradonačelnika u četiri severne opštine samo iz redova srpske zajednice. Severna Mitrovica i Priština, najmanja i najveća opština, prema zvaničnim podacima, imaju najviše kandidata za gradonačelnike.

Tačno u 7 časova otvorila su se sva birališta na severu Kosova. U Severnoj Mitrovici glasanje se danas odvija na sedam lokacija, javlja Kossev.

Birački centri nalaze se u prostorijama IBCM koledža, Osnovne škole „Sveti Sava“ i njenog isturenog odeljenja u naselju Suvi Do, kao i u Tehničkoj i Medicinskoj školi. Jedno biračko mesto nalazi se i u Osnovnoj školi „Azis Sulejmani“ u Mikronaselju.

Uslovno glasanje biće u IBCM-u.

Na biračkom mestu u Tehničkoj školi već je, prema informacijama sa terena, pristigao veći broj građana, kao i predstavnika medija. Prisustvo policije, za sada, nije primećeno, osim par patrola koje povremeno prolaze.

Broj birača

Ukupan broj birača sa pravom glasa je 2.069.098, oko 8.000 manje nego u februaru.

Po prvi put moći će da glasa 33.540 birača, od kojih je 26.000 onih kojih su postali punoletni nakon februarskih izbora.

Glasanje se sprovodi na 2.571 biračkom mestu u 910 biračkih centara.

Dijaspora je mogla da glasa od 17. septembra do 11. oktobra. Prijavilo se 43.933 birača van Kosova, što je manje nego u februaru.

Kandidati i politički subjekti

Na ovim izborima na glasačkom listiću nalazi se ukupno 93 politička subjekta – 32 stranke, dve koalicije, 32 građanske inicijative i 27 nezavisnih kandidata.

Kada je reč o srpskoj zajednici, u izborni proces uključeno je 12 stranaka i inicijativa.

Srpska lista, najveća srpska partija i jedina sa otvorenom podrškom Beograda, vraća se u političku arenu sa kandidatima u svim opštinama sa srpskom većinom, ali i u jednoj većinski albanskoj opštini.

Pored nje, kandidati su i iz: Srpska demokratija; Građanska inicijativa „Sever za sve“; Pokret „Novo lice – Narodna pravda“; „Za slobodu, pravdu i opstanak“; Srpski narodni pokret; Kosovski savez; Ujedinjenje; Srpska narodna sloga; Pravda i jednakost; GI „Koreni“; Jedna nezavisna kandidatkinja (Katarina Ađančić);

Srpski kandidati po opštinama

Na severu Kosova za gradonačelničke funkcije nadmeće se 21 srpski kandidat.

Severna Mitrovica – 7 kandidata:

• Milan Radojević (Srpska lista)
• Aleksandar Arsenijević (Srpska demokratija)
• Marko Jakšić (GI „Sever za sve“)
• Nenad Vukmirović (Za slobodu, pravdu i opstanak)
• Katarina Ađančić (nezavisna kandidatkinja)
• Nebojša Milić (Novo lice – Narodna pravda)
• Branko Veselinović (Srpski narodni pokret)

Leposavić – 5 kandidata:

• Ivan Vučković (GI Koreni)
• Vladimir Radosaljević (Srpska demokratija)
• Zoran Todić (Srpska lista)
• Nenad Radosavljević (Novo lice – Narodna pravda)
• Vesna Pantović (Za slobodu, pravdu i opstanak)

Zubin Potok – 6 kandidata:

• Milija Biševac (Srpski narodni pokret)
• Miloš Perović (Srpska lista)
• Grozdan Biševac (Novo lice – Narodna pravda)
• Mirjana Vlašković (Srpska demokratija)
• Gordana Mihajlović (Za slobodu, pravdu i opstanak)
• Stevan Vulović (Kosovski savez)

Zvečan – 3 kandidata:

• Zoran Obrenović (Srpska demokratija)
• Dragiša Milović (Srpska lista)
• Slađana Pantović (Ujedinjenje)

Kandidati i u ostalim opštinama sa srpskom većinom južno od Ibra:

Gračanica  – 3 kandidata:

• Goran Marinković (Kosovski savez)
• Igor Rašić (Za slobodu, pravdu i opstanak)
• Novak Živić (Srpska lista)

Štrpce – 3 kandidata

• Ivica Tanasijević (Srpska lista)
• Stefan Stamenković (Pravda i jednakost)
• Slađan Nikolčević (Za slobodu, pravdu i opstanak)

Ranilug – 4 kandidata

• Tanja Antić (Srpska lista)
• Ivan Petrović (Srpski narodni pokret)
• Igor Mitić (Za slobodu, pravdu i opstanak)
• Bojan Arsić (Kosovski savez)

Parteš – 2 kadidata

• Slađan Mladenović (Kosovski savez)
• Dragan Petković (Srpska lista)

Klokot – 2 kandidata

• Božidar Dejanović (Srpska lista)
• Srećko Spasić (Srpska narodna sloga)

Novo Brdo – 1 kandidat

• Saša Milošević (Srpska lista)

Obilić – 1 kandidat

• Goran Dančetović (Srpska lista)

Ukupan broj kandidata za odbornike u svim opštinama je 5.420.

Novine u izbornom procesu

Ovo su treći izbori na Kosovu pod video-nadzorom.

Birači koji žive van Kosova glasaju isključivo poštom, a listići su poslati na kućne adrese.

Za glasanje poštom izdvojeno je više od 2,5 miliona evra, od ukupnog budžeta od 16 miliona evra.

CIK je uveo novi softver za brže objavljivanje preliminarnih rezultata, no preostaje da se vidi kako će proći izborni dan s obzirom na velike poteškoće u funkcionisanju softvera za protekle opšte izbore u februaru, kada se zapravo srušio softver za elektronsko brojanje glasova.

Bezbednosne mere

Kosovska policija i CIK su izradili poseban četvorofazni operativni plan, uključujući pripremno-procenjivački period, obezbeđenje tokom kampanje, dan izbora i postizborni period.

Angažuje se veći broj pripadnika različitih policijskih jedinica, uz koordinatore za saradnju sa institucijama.

EULEX je pojačao prisustvo na terenu. U septembru je na Kosovo stiglo 24 italijanska karabinjera radi doprinosa stabilnosti i sigurnosti.

Prvi redovni izbori nakon izlaska iz institucija

Ovo će biti prvi lokalni izbori na Kosovu od aprila 2023. godine, kada su Srbi bojkotovali glasanje na severu, nakon što su prethodno u novembru 2022, zbog pitanja srpskih tablica, napustili ključne kosovske institucije, uključujući administraciju, policiju i sudstvo.

Rezultat ovog bojkota bila je veoma niska izlaznost i izbor albanskih gradonačelnika u četiri opštine sa srpskom većinom.

Novi nelegitimni gradonačelnici su u maju 2023. nasilno uvedeni u opštinske zgrade u Leposaviću, Zvečanu i Zubinom Potoku uz prisustvo kosovske specijalne policije, dok su u Severnoj Mitrovici imali na raspolaganju sopstvenu zgradu.

Od tada su se nizale tenzije – od hapšenja Srba, preko zabrane srpske robe, ukidanja dinara i srpskih dokumenata, do oružanog sukoba u Banjskoj u septembru iste godine, kada je ubijen jedan kosovski policajac, a potom i trojica Srba.

Kosovske vlasti su u međuvremenu učvrstile kontrolu na Severu, zatvorile sve administrativne srpske institucije i donele niz odluka koje su, prema kritikama Srba i mnogih međunarodnih zvaničnika, dodatno suzile njihova prava i uticaj na lokalnom nivou.

Srpske stranke u većini obećavaju „oslobađanje ovih opština“, vraćanje srpskoj zajednici uticaj, ali i dostojanstvo i veru.