Među 17 najznačajnijih arehološka otkrića u Srbiji u 2022. godini na 10. mestu našla se praistorijska kuća i predmeti iz mlađeg kamenog i bronzanog doba na lokalitetu Svinjarička čuka kod Lebana.

Arheološka iskopavanja u Srbiji svake godine dovedu do bar nekoliko veoma upečatljivih i vrednih otkrića, tako je bilo i 2022. godine, piše Nacionalna geografija Srbije.

Istraživanja na lokalitetu od 2018. godine sprovodi mešoviti tim srpskih i austrjskih arheologa. Rezulatati prethodnih istraživanja ukazali su na dugotrajno naseljavanje ove rečne terase, tokom starijeg i srednjeg neolita (6000-5500 godina p.n.e), poznog bakarnog doba (kraj 4. milenijuma p.n.e.), srednjeg i poznog bronzanog doba (2. milenijum p.n.e.), starijeg gvozdenog doba i srednjeg veka.

Lokacija Svinjarička čuka ne nalazi se, kako mnogi smatraju, u obližnjem selu Svinjarica već ispod arheološkog lokaliteta Caričin grad, levo pored lokalnog puta koji vodi ka selima Slišane i Ivanje

Ovogodišnja iskopavanja tokom avgusta i septembra dovela su do novih otkrića i saznanja o životu tokom praistorije, odnosno neolita i bronzanog doba. Istraženo je nekoliko kuća Starčevačke kulture iz vremena neolita, tj mlađeg kamenog doba (oko 5500 godina pre nove ere). Nosioci Starčevačke kulture svrstavaju se u prve zemljoradničke zajednice u ovom delu Evrope koji su među prvima na Balkanu počeli sa uzgojem domaćih životinja.

Jedna od kuća pokrivala je površinu od 20 metara kvadratnih, prepoznata je u vidu pažljivo postavljenog kamena i nekoliko jama, kao i solidno napravljenih podova i nekoliko peći. Radiokarbonskom metodom datovana je u period 5700 – 5600 godina pre nove ere. Ispod ove kuće otkriveni su tragovi starijih objekata, kao i nekoliko žrvnjeva za obradu žitarica. Neolitske populacije sa prostora Srbije počele su da koriste pšenicu u ishrani pre oko 8600 godina.

Nedaleko odatle otkriveni su i tragovi jako gorele neolitske arhitekture, koji će biti istraženi tokom budućih iskopavanja. Pokretni nalazi iz perioda neolita sastoje se od glinenih figurina ljudi i životinja, ulomaka grnčarije i kamenih alatki. Osim ove, istražena je još jedna kuća, ali iz kasnijeg perioda, tj iz bronzanog doba. Njen položaj je određen tokom ranijih istraživanja primenom geofizičkih metoda, a radiokarbonskom metodom datovana je oko 1500 godina pre nove ere. Predmeti iz ove građevine sastoje se mahom od ulomaka grnčarije i tegova za tkački razboj, a otkrivene su i podnice kuće, kao i ostaci peći.