Opština Surdulica jedina je u Pčinjskom okrugu koja je izradila Studiju sa spiskom od 82 ratna memorijala na svom području, kao spomeničko-istorijsko nasleđe, a pored očuvanja tog nasleđa namera je da se takvi objekti, eventualno, uvrste i u turističku ponudu.

Jedan od najznačajnijih objekata sa tog spiska jeste Spomen-kosturnica podignuta 1924.godine u sklopu Tehničke škole u varoši Surdulica, gde su pohranjeni ostaci ubijenih Srba sa jugoistoka Srbije u Prvom svetskom ratu od strane bugarskih fašista.

This slideshow requires JavaScript.

Na spisku ratnih memorijala je i Duboka dolina na periferiji Surdulice na koju se nailazi kada se dolazi iz pravca Vladičinog Hana.

Duboka dolina danas je kao kanal iz koga raste drveće s obe strane regionalnog puta.  U toj i u još nekoliko takvih dolina vršena su ubijanja, kao i ispod same dnašnje kosturnice, skoro u centru Surdulice.

This slideshow requires JavaScript.

Istoričari celu Surdulicu nazivaju „srpskom klanicom“, budući da se pretpostavlja da je tu ubijeno oko 6000 ljudi.

„Surdulica je jedna od najlepših opština u Pčinjskom okrugu i kao takva, sa Vlasinskim jezerom i Vlasinom privlačna turistima, ali smatram da pored prirodnih lepota u turističku ponudu treba uvrstiti i Spomen-kosturnicu sa Dubokom dolinom i sa više vojnih grobalja na Vlasini, s ciljem negovanja pamćenja i upoznavanja sa istorijom“, kaže za JuGmediu profesor istorije na Filozofskom fakultetu u Nišu Dejan Antić, koji trenutno piše knjigu o stradanjima u Surdulici tokom Prvom svetskog rata.

This slideshow requires JavaScript.

Na spisku studije je i više spomenika u nedavno obnovljenom gradskom parku u varoši Surdulica.

„Tu je smešteno dosta spomenika koji se odnose na pojedince ili na nosioce oslobodilačkih ratova, pa se tu nalazi najznačajniji spomenik Oslobodiocima Surdulice iz vremena Drugog rata. I na drugim lokalitetima, pre svega na Vlasini, imamo, na nekadašnjem fudbalskom stadionu, spomenike značajnim ličnostima iz Drugog rata, koji su dali svoj život za slobodu“, objašnjava Dragan Micić, pomoćnik predsednice opštine Surdulica.

Dodaje da ne postoji naseljeno mesto na teritoriji Surdulice koje nema spomen-ploču, ili neko drugo spomen obeležje na kojima stoje imena poginulih građana ili žrtava terora u ratnim događanjima.

Pored Studije o ratnim memorijalima, Zavod za zaštitu spomenika kulture u Nišu notirao je blizu 500 objekata kao kulturno ili graditeljsko nasleđe na teritoriji ove opštine.

Reč je o objektima građenim kroz vekove i za to je trebao duži vremenski period jer se radilo o opsežnim istraživanjima.

Posle dve studije, na potezu su turistički poslenici opštine Surdulice, do kojih JuGmedia nije mogla da dođe pre pisanja ovog medijskog sadržaja.

Ovaj medijski sadržaj sufinansiran je od strane opštine Surdilica. SDtavovi izneti u podržanom medisjkom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva