Sledeće, 2017.godine, biće obeležena stogodišnjica Topličkog ustanka. Struka će je iskoristiti za organizovanje međunarodnog naučnog skupa i objavljivanje radova posvećenih ovoj temi.

Biće objavljen i primarni istorijski izvor, Dnevnik Koste Vojinovića Kosovca, prir. Božica Mladenović.

Toplički ustanak – jedini ustanak na teritorijama okupiranim od trupa Centralnih sila u Velikom ratu, trajao je oko mesec dana, u februaru i martu 1917. godine, a prethodile su mu i sledovale gerilske borbe.

Zahvatio je Toplički okrug – Kosanički, Prokupački, Jablanički i Dobrički srez, istočne i srednje predele Kopaonika i Jastrebac, Zaplanje, Crnu Travu, Vlasotince i teritoriju oko Timoka.

U gušenju ustanka učestvovale su jedinice austrougarske i bugarske vojske, u manjoj meri nemačke trupe i plaćenici albanskog porekla.

Brojnost i tehnička prednost bile su na strani pripadnika okupacionih snaga. Vojnici okupacionih trupa su ugušili bunu i surovo se osvetili civilima.

U kaznenoj ekspediciji nastradalo je, po podacima Anketne komisije, oko 20.000 ljudi, uglavnom staraca, žena i dece, zapaljeno 50.000 stambenih i ekonomskih objekata i naneta ogromna materijalna šteta.

Toplički ustanak bio je važan istorijski događaj u okupiranoj Srbiji za  vreme Velikog rata i ostavio je tragove u srpskim i inostranim izvorima, prvenstveno nemačke i bugarske provenijencije.

U srpskoj istoriografiji se ustanku na jugu Srbije od pre tri decenije na pravi način počela posvećivati pažnja –  pisanjem stručnih istraživačkih radova i negovanjem kritičke istoriografije. Najviše je na tom polju uradio srpski istoričar Andrej Mitrović, čija monografija Ustaničke borbe u Srbiji 1916-1918. (Beograd, 1987.) objavljena pre 29 godina još uvek nije prevaziđena.

Imala sam čast i zadovoljstvo da budem na istom putu sa akademikom Mitrovićem, koji je uvek umeo da nas motiviše i ohrabri da nastavimo dalje i u dubinskim istraživanjima dođemo do novih rezultata. Jednu monografiju posvetila sam temi žene u ustanku na jugu Srbije 1917. godine (Žena u Topličkom ustanku 1917. godine, Beograd 1996).

Dala sam doprinos i u objavljenim istorijskim izvorima za Toplički ustanak. Okosnicu ovog napora čine Naredbe, izveštaji i pisma vojvoda i četovođa Topličkog ustanka, Leskovac-Prokuplje 1992, Kazivanja o Topličkom ustanku, Novi Sad 1995, drugo izdanje 2007, i Dnevnik Koste Milovanovića Pećanca od 1916. do 1918. godine, Beograd 1998.

Ovim prilozima, uračunavši i ovde nepomenuta izdanja pojedinačnih izvora, pružene su ne samo dopune onoga što je stručna javnost znala, nego je ujedno dat i problemski podstrek stručnog analitičkog odgonetanja verodostojnosti nekih sadržaja te inače autentične dokumentacije. U okviru obeležavanja 90-godišnjice Topličkog ustanka, dr Božica Mladenović je priredila zbirku dokumenata Toplički ustanak 1917.

Ova knjiga predstavlja nastavak posla od pre 15 godina. Priređeni su zajedno primarni i sekundarni istorijski izvori koji se odnose na Toplički ustanak.

Prof. dr Božica Mladenović je redovni profesor Departmana za istoriju Filozofskog fakulteta u Nišu.