Prema podacima Ministarstva rudarstva i energetike, na više lokacija širom Srbije, koja su okarakterisana kao zaštićena, izdate su dozvole za istraživanje tla. U većini slučajeva reč je o potrazi za zlatom, a nadležno ministarstvo tvrdi da je sve po zakonu, piše BIRN.

BIRN navodi da je do podataka o geološkim istraživanjima došao metodom preklapanja mape zaštićenih područja i mape geoloških istraživanja. Na toj mapi našla se i Radan planina, Park prirode.

“Na zapadne granice Parka prirode Radan praktično se naslanjaju poligoni na kojima su dozvoljena rudna istraživanja, ali su pojedini od njih duboko unutar ovog zaštićenog područja prirode. U sred njega nalazi se poligon površine 2.730 hektara, na kome je firma “Golden Age Resources” iz Beograda dobila dozvolu za istraživanje zlata i bakra.

Nešto južnije, na zaštićenom delu Radana se nalaze dva poligona ukupne površine od skoro sedam hiljada hektara na kojima firma “Metalfer” ima dozvolu za istraživanja ruda cinka, olova, zlata i srebra. Najveći deo površine ovih poligona je unutar granica Parka prirode Radan”, navodi se.

O istraživanjima na Radan planini Jugmedia je pisala još pre dve godine, a istražianja je vršila ekipa Republičkiog zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Beograda, u kojoj je bio i jedan arheolog.

Stručnjaci Republičkiog zavoda za zaštitu spomenika kulture su tada obišli veći broj arheološki važnih lokaliteta na Radan planini, kao što su utvrđenja, crkve, naseobinska groblja i drugi materijalni dokazi iz praistorijske i istorijske prošlosti na obroncima Radana.

Republički zavod za zaštitu spomenika kulture Beograd, prati zemljane radove na obnovi i izgradnji putnih pravaca, koji se odvijaju na Radan planini.

Posebno su tada bili zanimljivi tragovi rudarenja iz vizantijskog i srednjovekovnog perioda, sačuvani u ataru starog naselja Ivanja, sela ispod Radan planine. Istraživanja ovog potencijalno značajnog nalazišta, koje se spominje i u poznosrednjovekovnim izvorima, tek predstoje, rečeno je tada Jugmedii.

Prema BIRNU, dozvolu za dalja istraživanje zlata i bakra na Radan planini dobila je firma “Golden Age Resources” iz Beograda.

A prema navodima meštana, odnosno, vikendaša koji su nekoliko dana viđali stručnjake, kažu da su se najviše zadržali na kilometar i po udaljenosti od planinarskog doma prema vrhu planine.

To je zapravo mesto gde se i danas može videti izvor vode pomešan sa rudom, a prema predanjima, na tom mestu bili su rudnici zlata u srebra u rimskim vremenima i nešto ranije.

Zapadno od tog mesta je, zapravo, bogati rudnik “Lece” iz koga se vekovima eksploatiše ruda i izvlači cink, srebro i zlato.

Ovaj rudnik nalazi se na teritoriji opštine Medveđa, ali meštani Medveđe, sem onih koji rade u njemu, nemaju nikakvu korist od bogatog nalazišta, osim što se u gradski budžet sliva tek tri posto rudne rente, pa tvrdnje da će od eksplotacija bogatstva onoga što je ispod zemlje, odnosno, novih rudnika, poteći med i mleko po ulicama u blizini, izgledaju smešno.

Jer, uprkos zlatu u ataru Medveđe, stanovinici ove opštine su jedni od najsiromašnijih, a masovna iseljavanja se ne zaustavljaju. Istina je da je prosek zarada najveći u Jablaničkom okrugu, ali ako se zna da u Medveđi gotovo da nema radnih mesta u privredi i da se broje samo zarade iz lokalnih i republičkih ustanova, i plate rudare, onda ta činjenica ne impresionira.

Malobrojni meštani Ivanja i njihovi potomci koji dolaze vikendom, inače u poslednjih godinu dana neprestano pričaju o iskopavanju i “prekopavanju” i formiranju rudnika na Radan planini, koja je u podnožju i vikend naselje i gde su cene placeva enormno povećanje u poslednje dve do tri godine. Pričaju sa strahom i za svoje selo, mapirano kao selo koje “leži na zlatu”.