Kada se u Bibliji, u Satrom zavetu, opisuje raj, kaže se da kroz njega teku četiri reke, da ima jedna planina s oniksom, srebrom i zlatom i da u njemu raste raznovrsno drveće. Leskovac se nalazi u plodnoj kotlini na petorečju – Veternica, Morava, Vlasina, Jablanica i Pusta reka, a ispod grada podzemno jezero. Na zapadu je planina Radan gde ima zlata, srebra i oniksa. Bukvalno, kada je opisivan raj, kao da je opisivan Leskovac s okolinom.

Ovo upoređenje o priči o Leskovcu kroz 8000 godina, pravi Nebojša Dimitrijević, kustos arheolog Narodnog muzeja u Leskovcu i jedan od najboljih muzejskih vodiča u Srbiji.

Geografski položaj, reke, planine i rudnici koji okružuju grad na Veternici stoje i danas, stanovništvo kao i u praistoriji hrani ravnica sa preko 20 tipova zemlje, ali život u ovom mestu, u kome su se kroz milenijume ukrštale postojeće i nestale kulture, civilizacije i narodi,

Dokazi sa lokaliteta Svinjarička čuka o boravki ljudi s Bliskog istoka (srednje kameno doba) na prostorima oko Leskovca i okoline  stariji su i od egipatskih piramida

zabeleženi u našim genima, nije ni malo ličio na onaj u rajskom vrtu, jer je od paristorije do današnjih dana isprepletan ratovima i siromaštvom, a Leskovac je dva puta do temelja spaljivan, prvi put su to učinili Turci 1689. godine, drugi put Amerikanci 1944. godine. Ipak, to je narod koji je padao i podizao se, koji traje.

„Uvek smo se kao Feniks dizali iz pepela i dva puta u novijoj istoriji, 1850. i između dva svetska rata, bili drugi po ekonomskoj snazi u Srbiji“.

Domoroci

Iako materijalni tragovi, uglavnom sa arheoloških iskopavanja, ukazuju da se ovde živelo od pre 8000 godina, te da su prvi doseljenici bili poljoprivrednici iz Male Azije, prvi pisani tragovi govore o starosedeocima na prostoru juga Srbije i današnjeg Leskovca tek od pre 500 godina stare ere. Bili su to Dardanci, jedni od naših predaka.

„Do Dardanaca, do pre 2,5 hiljada godina o životu ovih krajeva saznajemo na osnovu materijalnih tragova, ono što su ljudi ostavili za sobom. I mi to interpretiramo i možda interpretiramo kako treba, možda pogrešno, to nećmo nikada moći sa stopostotnom sigurnošću da potvrdimo. Jedino što je pouzdano to je da su Dardanci, kao i Iliri, stara balkanska plemena i nisu došli niotkuda. Možda su tu bili i kada su došli ljudi iz male Azije pre 8.000 godina. To su originalna plemena sa Balkana. Iliri su poznatiji, ali ne zna se kada su i da li su odnekuda došli, da li su došli tokom naseljavanja Indoevropljana ili nekog drugog naroda“, objašnjava Dimitrijević.

Nažalost, Dardanci nisu bili pismeni i nisu ostavili pisane tragove, a da jesu, danas se Leskovčani i Srbi ne bi mnogo mučili oko teorija jesmo li ili nismo došli negde sa Karpata. U svakom slučaju, Dardanci su, kao i Srbi iz ranog srednjeg veka  imali osvajačke pohode.

„O Dardancima su pisali drugi, grčki istoričari, zbog toga što su privukli pažnju jer su imali pljačkaške pohode na bogatu susednu Makedoniju u vreme Filipa drugog i njegovog sina Aleksandra, zbog čega su ovi bili primorani da sakupe veću vojsku i najure ih, pa su tako stigli na sever, čak do Dunava“.

Vremenom su se stopili s Rimljanima, izigrani od moćne sile.

„Pošto su njihovi neprijatelji bili Makedonci, kada su Rimljani 200 godina pre naše ere počeli da osvajaju ove krajeve, to jest Balkansko poluostrvo, oni su postali rimski saveznici. I kada su Rimljani završili sa pokoravanjem svih plemena, završili su i sa Dardancima. Tako sa dolaskom Rimljana počinje antika.

Leskovac pod Turcima 424 godine

Posle 12 rimskih vekova, nastupa srednji vek i formiranje srpske države, o kome, nažalost, takođe ima malo pisanih targova. Dolaze borbe za očuvanje srpske države, međusobne borbe dinastija, pa na scenu stupaju Turci koji u Leskovac stižu krajem novembra, početkom decembra 1454. godine, a odlaze krajem decembra 1878. Dakle, pune 424 godine.

Pa ko smo, zapravo mi, mi koji živimo u Leskovcu i oko Leskovca?

„Mi smo potomci prvih poljoprivrednika sa Bliskog istoka i potomci starosedeoca. Neka ispitivanja kažu da je samo jedna trećina slovenskog porekla, a 10 do 15 posto drugog porekla. Na primer, ja nisama ni Sloven ni starosedelac, ja sam negde sa Bliskog istoka. Ljudi koji su živeli u Anadoliji, u Maloj Aziji, u današnjoj Tusrkoj, ljudi kod kojih se javila prva zemljoradnja“, priča Nebojša Dimitrijević, koji je radio DNK analizu.

Ipak, u našim genima teče i krv Kelta, Rimljana, Turaka, Grka, Cincara, Jevreja, Turaka, Dubrovčana, ali i najplemenitija, krv, krv Nemanjića, najstarije, najdugovečnije i najmogoljudnije srpske dinastije, oličene u 12 vladara, u čijim se spisma Leskovac kao Dubočica, Glubočica i Leskovac, kao selo i grad, prvi put pominje.

(Nastaviće se)