Do kraja života je živeo kao skroman čovek. Sam je za života podigao sebi grobnicu na čačanskom groblju, supruzi ostavio novac za troškove pogreba, pripremio sebi uniformu, obuću i ordenje sa kojim će ga sahraniti.

Stepan Stepanović – Stepa je rođen 28 februara/11. marta 1856. godine od oca Ivana Stepanovića i majke Radojke u selu Kumodraž kod Beograda. Bio je treći sin, a četvrto dete po redu. Ime je dobio po svom dedi Stepanu, po kome je cela njegova porodica nazvana Stepanović.

Postoje dve teorije o poreklu njegove porodice.

Leskovačko poreklo?

Prva teorija glasi da su se Stepanovićevi preci, koji su se zvali Živanovići, doselili iz Bosne i Like, dok po drugoj teoriji, njegovi preci su se doselili iz okoline Leskovca i Pirota za vreme Velike seobe Srba.

Trogodišnju osnovnu školu je završio u Kumodražu. Gimnaziju je pohađao u Kapetan – Mišinim zdanju, u Beogradu. Septembra 1874. godine, kada je trebao da upiše šesti razred Gimnazije, Stepanović se upisao u XI klasu Artiljerijske škole, bez polaganja prijemnog ispita kao 14. u rangu. Prijemni nije polagao, jer svi učenici koji su završili 5 razreda u Gimnaziji su bili oslobođeni polaganja prijemnog ispita. Ova klasa je ukupno imala 29 pitomaca.

Septembra 1875. godine Stepa Stepanović, zajedno sa svim pitomcima dobija čin kaplara, a u maju 1876. godine dobija čin podnarednika. Juna 1876. , posle izbijanja Srpsko – turskog rata, cela XI klasa dobija narednički čin i upućuje se na front. Dva puta je bio ministar vojni. U tom periodu Srpska vojska je u organizacionom, stručnom, materijalnom i moralnom pogledu bila dobro pripremljena za predstojeće ratove. U Prvom balkanskom ratu (1912 – 1913) Stepa Stepanović je komandovao Drugom armijom.

U Drugom balkanskom ratu, armija pod Stepinom komandom je branila nišavsku zonu sa utvrđenimogorom u Pirotu. Kada je počeo Prvi svetski rat, kao zastupnik odsutnog načelnika Štaba Vrhovne komande Radomira Putnika, rukovodio je mobilizacijom i koncetracijom Srpske vojske.

Nakon Putnikovog povrtka u zemlju, preuzima dužnost komandanta Druge armije i sa njenim glavnim snagama izvodi marš – manevar preko Koceljeve i Tekeriša.

U noćnom napadu, na istočnim padinama Cera, porazio je 21. diviziju austrougarskog 8. korpusa čime je omogućio pobedu Srba u Cerskoj bici. Za tu savezničku pobedu nad Centralnim silama, 20. avgusta 1914. godine unapređen je u čin vojvode. 

Stepina armija je učestvaovala u bici na Drini i Kolubarskoj bici.

Stepa je imao značajnu ulogu u reorganizaciji Srpske vojske na Krfu i njenim prvim uspesima na frontu kod Gorničeva, na Kajmakčalanu i oko Bitolja. Najveći uspeh je vezan za proboj solunskog fronta i izbacivanje Bugarske iz rata. Vojnici Stepanovićeva druge armije su u jakom naletu probile neprijateljski utvrđeni front na Dobrom polju i Kozjaku i zajedno sa Prvom armijom i savezničkim snagama, bez predaha, gonile razbijene bugarske i nemačke trupe sve dok, 29. septembra 1918. godine nisu prinudile Bugarsku na kapitulaciju i otvorile put za konačno oslobođenje Srbije.

Ta vešto izvedena operacija i prva saveznička pobeda, koju je izvojevala srpska vojska u Cerskoj bici, uvrstile su ga u red najvećih vojskovođa Prvog svetskog rata i srpske ratne istorije. Stepan Stepanović je penzonisan 1920. godine. Po izlasku iz aktivne vojne službe Stepa je živeo u Čačku u kući svog tasta Veselina Milanovića, gde je najviše vremena provodio sa svojim unucima. Umro je 27. aprila 1929. godine u 10:30 časova pre podne u 73. godine života.

Glas o smrti vojvode Stepe je ožalostio čitavu zemlju. Žalost je bila iskrena i duboka. Na hiljade telegrama je stiglo u Čačak i Beograd. Sahrana je održana 29. aprila 1929. godine, a njoj su prisustvovali kralj Aleksandar I Karađorđević, članovi kraljevske vlade, oficiri kora, ratni drugovi, delegacije savezničkih zemalja, porodica, patrijarh srpski Dimitrije, vladika žički Jefrem sa sveštenstvom i nekoliko hiljada građana.

Milan Ž. Trajković
dipl. istoričar