Kroz obrazovne planove i programe na fakultetima studenti u Srbiji imaju priliku da steknu znanje i stručnost iz različitih stranih jezika. Neke od katedri, poput anglistike, su interesantnije studentima i mesta planirana upisom su po pravilu uvek popunjena u prvom upisnom roku, dok na drugim redovno ima praznih mesta.

Popularnost izučavanja stranih jezika na fakultetima predstavlja odraz globalnih trendova ali je i rezultat specifičnih kulturnih, ekonomskih ili istorijskih veza Srbije sa drugim državama. Iako je opšte poznato da je od stranih jezika engleski najtraženiji među studentima, i za izučavanje drugih jezika ima dosta interesovanja među svršenim srednjoškolcima.

Zašto se srednjoškolci odlučuju za studiranje određenog jezika?

U najvećem broju slučajeva, glavni faktor jesu poslovne mogućnosti koje poznavanje stranog jezika pruža. Jezici kao što su engleski, nemački i u poslednje vreme zbog potreba tržišta sve popularniji ruski, pa čak i kineski, često se povezuju sa boljim poslovnim prilikama u multinacionalnim kompanijama.

Osim rada u multinacionalnim kompanijama, dobro se može zaraditi i na prevođenju stručne literature ili pravnih dokumenata, što je još jedan od faktora koje mladi uzimaju u obzir kada se opredeljuju za studiranje jezika. Na primer, poslovni ugovori i sudsko prevođenje sa jezika kao što je ruski, zbog sve većeg broja kompanija koje posluju u našoj zemlji zahteva veći i kvalitetan prevodilački kadar.

Takođe, mladi se često odlučuju za studiranje nekog od skandinavskih jezika. Svedoci smo da puno mladih želi da ode u Švedsku ili Norvešku i sasvim je logično što razmišljaju o učenju nekog od jezika kojim se govori u skandinavskim zemaljama.

Drugi važan faktor nakon poslovnih mogućnosti je kulturni uticaj i interesovanje studenata. Mnogi studenti biraju jezike na osnovu ljubavi ili interesovanja prema određenoj kulturi, književnosti ili umetnosti. Na primer, onima koji maštaju da žive u Parizu ili Rimu često to bude dovoljan razlog da upišu studije francuskog ili italijanskog jezika.

Pristupačnost jezika, odnosno udaljenost od mesta stanovanja je jedan od razloga (mada sve manji) kojim se vode srednjoškolci kada upisuju studije jezika. Studenti u Nišu za sada imaju mogućnost da studiraju anglistiku (engleski), ruski, francuski i nemački jezik. (izvor: Filozofski fakultet Niš).

Sa druge strane, za one koji se odluče za studiranje u Beogradu postoje katedre za slavistiku (ruski, poljski, češki, slovački i ukrajinski jezik), anglistiku, germanistiku (nemački, holandski, skandinavski), romanistiku (francuski i rumunski jezik), italijanistiku, orijentalistiku (arapski, turski, japanski, kineski), iberijske studije (španski), neohelenske studije (grčki), albanologiju i hungarologiju (mađarski jezik). (Izvor: Filološki fakultet Beograd)

Postoje i drugi faktori koji utiču na opredeljenje srednjoškolaca, poput uticaja nastavnika, roditelja, lična iskustva ili mogućnosti razmene i putovanja, ali su oni su zanemarljivog broja.

Koje fakultete i strane jezike upisuju mladi u Srbiji?

Najdominantniji je i dalje engleski jezik. Već dugi niz godina i decenija studiranje anglistike privlači najviše studenata. Zbog široke primene, kako geografski tako i u poslovanju, engleski jezik je najpopularniji. U prvom upisnom krugu se po pravilu popune sva budžetska mesta, a često i ona koja su namenjena sufinansirajućim i samofinansirajućim studentima.

U 2024. godini nakon prvog upisnog kruga na Filološkom fakultetu u Beogradu nije bilo slobodnih budžetskih mesta za engleski, nemački, italijanski, francuski, japanski, arapski, turski, holandski i skandinavske jezike. (izvor: RT Balkan) Slobodnih mesta na budžetu bilo je između ostalih za ruski, bugarski, poljski, češki, slovački, grčki, mađarski, rumunski, albanski i ukrajinski.

Što se tiče juga Srbije i Niša kao univerzitetskog centra, filološki odsek je deo Filozofskog fakulteta i ima četiri katedre za anglistiku, nemački, francuski i ruski jezik i književnost. Kao i prethodnih godina, i 2024. najviše upisanih u prvom krugu je bilo na anglistici – 129 studenta, a zatim na katedri za nemački jezik i književnost – 34, katedri za francuski – 20, dok je ruski jezik upisalo tek 8 studenata. (izvor: Filozofski fakultet Niš)

Da zaključimo, engleski jeste i dalje najpopularniji strani jezik za studiranje i najčešći izbor, a za njim slede nemački i francuski. Glavni razlog odabira je profesionalna orjentacija i mogućnosti za zaposlenje koje engleski i nemački pružaju. Ali isto tako, treba istaći da i za drugi jezicima poput ruskog ili onih kojima se govori u skandinavskim zemljama ima interesovanja. Razlozi su takođe finansijske prirode, jer dosta mladih želi da radi na severu Evrope ili iz Srbije za skandinavske i ruske kompanije, bilo da je u pitanju zaposlenje u firmi, kao stručni prevodilac ili tumač za ruski jezik, odnosno skandinavsku grupu jezika.